Chỉ thị của thủ tướng nói rõ: “Sau nhiều năm vấn đề sử dụng phần mềm tự do đã là đối tượng của nhiều cuộc thảo luận, đến nay có thể ghi nhận những định hướng và khuyến nghị về việc sử dụng đúng phần mềm tự do…Tôi yêu cầu các bộ trưởng thực hiện trong bộ của mình những định hướng xác định trong tài liệu kèm theo đây”.
Hội đồng quốc gia vì phần mềm tự do, một tổ chức vận động hành lang, nhận xét rằng mặc dù chính phủ Pháp đã dùng phần mềm tự do từ lâu nhưng ít khi phát biểu một lập trường rõ ràng và có hành động cụ thể như lần này. Hội đồng cũng cho biết hiện Pháp có 30.000 người làm việc trong lĩnh vực phần mềm tự do và có tỷ lệ tăng trưởng 30%/năm.
Một số nét lớn trong văn bản chỉ đạo được trình bày vắn tắt dưới đây. Một số ý trong đó đã có trong nhiều tài liệu khác. Nhưng điều đáng quan tâm là xem chính phủ của một cường quốc nhận định chính thức về PMTD và chỉ đạo triển khai trong các cơ quan công quyền như thế nào . Các đầu đề từng mục dịch theo nguyên bản, phần nội dung lược dịch, phỏng dịch tóm tắt. Nguyên bản tải về tại đây.
Văn bản chỉ đạo này dùng thuật ngữ “Phần mềm tự do – logiciel libre” (viết tắt PMTD) như một mô hình sở hữu trí tuệ tuân theo các nguyên tắc:
và để thực hiện được các nguyên tắc đó, mã nguồn của phần mềm phải được truy cập tự do.
Từ các nguyên tắc trên, PMTD có các đặc trưng:
Tuy tự do như vậy nhưng không có nghĩa là không có nghĩa vụ. Người sử dụng PMTD phải tuân thủ các loại giấy phép sử dụng đi kèm với phần mềm đó. Đặc biệt, sử dụng PMTD trong một hệ thống thông tin chuyên nghiệp phải nhận thức được các nghĩa vụ quy định trong các giấy phép sử dụng. Điểm này được nhấn mạnh vì mục tiêu là dùng PMTD trong các hệ thống thông tin chuyên nghiệp của các bộ.
Nếu như các quyền đối với PMTD không gắn liền với một sự đền bù tiền bạc nào, điều đó không có nghĩa là khi đưa nó vào sử dụng hoàn toàn không tốn tiền, nhất là trong môi trường chuyên nghiệp.
Thật vậy, cũng như mọi phần mềm khác, PMTD cần được: a/tích hợp vào hệ thống thông tin, b/đảm bảo kỹ thuật (bảo trì, hỗ trợ) để hoạt động và c/phát triển các chức năng theo nhu cầu sử dụng. Các công việc đó, hoặc là đơn vị sử dụng tự làm hoặc thuê ngoài.
Như vậy, mô hình “mua giấy phép sử dụng và bảo trì” khi dùng các phần mềm nguồn đóng được thay bằng mô hình “mua dịch vụ” khi dùng PMTD. Những hệ thống thông tin quan trọng cần sự hỗ trợ mạnh và phản ứng nhanh, thường là từ đơn vị chuyên nghiệp bên ngoài. Trong những hoàn cảnh khác, sự hỗ trợ của cộng đồng là đủ.
Trong hệ thống công quyền, PMTD có các ưu điểm sau:
Khi quyết định sử dụng, thậm chí phát triển PMTD cho một hệ thống thông tin, cần phân tích các tiêu chuẩn tính đến: a/hoàn cảnh sử dụng, b/số người liên hệ, c/mức độ phức tạp của hệ thống và d/những việc cần làm.
Một số PMTD do một cộng đồng phát triển rất mạnh và có nhiều người dùng (JBoss, Firefox,…). Những phần mềm đó có thể dùng ngay, giảm ngay được chi phí và thường chỉ cần sự hỗ trợ của cộng đồng là đủ. Tuy nhiên cần thiết lập quan hệ với các nhà phát triển phần mềm để được hỗ trợ khi có vấn đề, thông báo lỗi và đóng góp cải tiến phần mềm.
Nếu là phần mềm cho người dùng cuối, cần có các bước chuyển đổi, nhất là khi thay phần mềm cũ là phần mềm đang được dùng rộng rãi. Các bước chuyển đổi đó cần đưa vào trong luận chứng kinh tế.
Những hệ thống lớn cần mua hàng nghìn giấy phép sử dụng phần mềm nguồn đóng thì việc dùng PMTD mang lại hiệu quả kinh tế thấy rõ, thậm chí chi phí có thể chỉ bằng 1/10 so với khi dùng phần mềm nguồn đóng.
PMTD trong môi trường máy ảo cho phép dễ dàng tạo lập các máy chủ ảo, thay đổi số lượng máy chủ hoặc số bộ xử lý dễ dàng. Những hạn chế trong các giấy phép sử dụng phần mềm nguồn đóng không cho phép thay đổi dễ dàng như vậy, tạo ra những phức tạp và chi phí sử dụng không được tối ưu.
Phí bản quyền phần mềm nguồn đóng gắn chặt với công suất xử lý tối đa cho phép. Trong khi đó, phí dịch vụ của PMTD không liên quan cường độ sử dụng, chỉ phụ thuộc vào chất lượng dịch vụ yêu cầu. Thực tế sử dụng trong môi trường liên bộ cho thấy, phí dịch vụ đó rất thấp so với phí bản quyền.
Tác giả: Phan Vĩnh Trị - zxc232.wordpress.com
Ý kiến bạn đọc
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn