Phần mềm tự do mã nguồn mở (PMNM) là những phần mềm được cung cấp dưới cả dạng mã và nguồn, không chỉ là miễn phí về giá mua mà chủ yếu là miễn phí về bản quyền: người dùng có quyền sửa đổi, cải tiến, phát triển, nâng cấp theo một số nguyên tắc chung qui định trong giấy phép PMNM (ví dụ General Public Licence – GPL) mà không cần xin phép ai, điều mà họ không được phép làm đối với các phần mềm nguồn đóng (tức là phần mềm thương mại).
PMNM có khá nhiều ưu thế nổi bật như (1) tăng cường độ tin cậy và tính an toàn thông tin, (2) giảm chi phí phát triển phần mềm đáp ứng theo yêu cầu nghiệp vụ (sử dụng phần mềm, module có sẵn để phát triển tiếp, sửa đổi điều chỉnh cho phù hợp với nghiệp vụ), (3) giảm chi phí sở hữu phần mềm, giảm thiểu các vi phạm bản quyền và (4) tăng tính thương hiệu cho doanh nghiệp khi giới thiệu được với cộng đồng, đối tác, khách hàng. Do nhiều ưu điểm như vậy, việc ứng dụng và phát triển PMNM đã và đang trở thành một xu thế trên thế giới.
Nhằm nghiêm túc thực hiện việc bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, tiết kiệm chi phí mua sắm bản quyền phần mềm và phát huy được lợi ích của việc áp dụng phần mềm nguồn mở trong hoạt động của doanh nghiệp, đồng thời thực hiện Chương trình cải cách hành chính và kế hoạch triển khai trong năm 2012, Công ty Cổ phần Đầu tư Điện lực 3 (PC3-INVEST) đã bắt đầu triển khai ứng dụng phần mềm mã nguồn mở từ tháng 6/2012. Để thực hiện công tác này, PC3-INVEST đã thành lập Tổ triển khai ứng dụng phần mềm nguồn mở để nghiên cứu và ứng dụng phần mềm nguồn mở trong hệ thống máy tính tại công ty. Xác định được những khó khăn sẽ gặp phải trong quá trình triển khai thực hiện PMNM, PC3-INVEST đã có kế hoạch thực hiện chi tiết và phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng cán bộ tham gia. Theo đó, việc triển khai ứng dụng PMNM tại PC3-INVEST được thực hiện theo hai giai đoạn, giai đoạn 1: khảo sát tình hình sử dụng phần mềm trong Công ty, cài đặt và hướng dẫn sử dụng các phần mềm nguồn mở phục vụ cho các tác nghiệp thông thường như: soạn thảo văn bản, bảng tính, trình chiếu, bộ gõ tiếng Việt, trình duyệt web... để cán bộ nhân viên từng bước thay đổi thói quen khi sử dụng các phần mềm; giai đoạn 2: thực hiện gỡ bỏ hoàn toàn các hệ điều hành và phần mềm không có bản quyền, cài đặt hệ điều hành và các phần mềm nguồn mở trên hệ thống máy tính của Công ty.
Thực tế quá trình triển khai thực hiện PMNM đã gặp một số khó khăn nhất định như: thói quen sử dụng hệ điều hành và các phần mềm nguồn đóng (như hệ điều hành Windows, phần mềm Microsoft Office, Project, Winrar, Autocad...) của cán bộ công nhân viên, một số phần mềm đặc thù phục vụ công tác chuyên môn tại Công ty chủ yếu được xây dựng trên nền các phần mềm thương mại nguồn đóng, các tài liệu hướng dẫn sử dụng PMNM còn hạn chế, các trình điều khiển thiết bị trên nền Linux còn thiếu nhiều tính năng và không được hỗ trợ đầy đủ (máy in, máy scan...). Tuy nhiên với sự quan tâm chỉ đạo kịp thời, sát sao của Lãnh đạo Công ty và tinh thần tự tìm tòi học hỏi và khắc phục khó khăn của toàn thể cán bộ nhân viên, đến nay việc triển khai sử dụng PMNM tại PC3-INVEST đã đạt được những kết quả nhất định như: các cán bộ nhân viên của Công ty đã nhanh chóng nắm bắt và dần sử dụng thành thạo các PMNM để phục vụ cho công việc của mình, các máy tính của Công ty đã được cài đặt hệ điều hành trên nền Linux (Ubuntu) và các phần mềm mã nguồn mở như: bộ phần mềm văn phòng OpenOffice; bộ gõ tiếng việt Unikey; trình duyệt web Mozilla Firefox, Chrome; phần mềm thư điện tử máy trạm Mozilla Thunderbird; phần mềm vẽ kỹ thuật DraftSight, phần mềm nén và giải nén 7-zip; bộ từ điển GoldenDict...
Trong thời gian đến, để chuyển hoàn toàn sang ứng dụng PMNM, PC3-INVEST còn rất nhiều việc phải thực hiện. Trước mắt, ngoài việc tiếp tục nghiên cứu để triển khai cài đặt hệ điều hành nguồn mở trên máy tính chủ, tăng cường công tác đào tạo bổ sung chuyên viên quản trị hệ thống mạng Linux, tiếp tục hướng dẫn cán bộ nhân viên để có khả năng sử dụng thành thạo các ứng dụng PMNM, Công ty còn phải tiếp tục xây dựng hoàn thiện hệ thống mạng nội bộ, cập nhật kịp thời các PMNM để ứng dụng vào hoạt động sản xuất kinh doanh và quản lý đầu tư xây dựng của Công ty... Hy vọng rằng với quyết tâm và sự nỗ lực của tập thể cán bộ công nhân viên, PC3-INVEST sẽ ứng dụng thành công và có hiệu quả phần mềm mã nguồn mở, góp phần tích cực vào công tác cải cách hành chính và tạo nên một nét đẹp trong quá trình xây dựng văn hóa doanh nghiệp tại PC3-INVEST.
